خرخر عادتی

به خرخر در افرادی که مبتلا به سندرم وقفه تنفسی در خواب نیستند، خرخر عادتی گفته می‌شود که در سنین مختلف دیده می‌شود و با افزایش سن شیوع آن نیز افزایش می‌یابد. بطوری که 5 تا 10% کودکان ، 25% بالغین و 40 تا 50% افراد بالای 60 سال دچار درجاتی از خرخر هستند. 

تقریبا 10% افرادی که دچار خرخر عادتی هستند (در مورد اطفال حدود 1%) پس از مدتی (یک تا چند سال) دچار سندرم وقفه تنفسی در خواب می‌شوند و از طرفی تقریبا تمامی مبتلایان به سندرم وقفه تنفسی در خواب دچار درجاتی از خرخر کردن هستند. و تنها نشانه بارز این بیماری خرخر کردن است. 

چگونگی ایجاد صدای خرخر

بطور طبیعی، در موقع خواب تون عضلات ناحیه دهانی- حلقی کاهش یافته، بافت آن ناحیه کمی به هم نزدیک شده و یک نوع انسداد نسبی بوجود می‌آید. در افراد مبتلا به خرخر ، به دلیل وجود یک اختلال ساختمانی و یا اختلال کارکردی مجرای هوایی در بینی یا فضای دهانی- حلقی باریک و تنگ است و این مساله موجب افزایش فشار منفی وارده به ناحیه دهانی- حلقی و در نتیجه به ارتعاش در آمدن زبان کوچک ، لبه نرم کام ، پره‌های مخاطی حلقی و بالاخره تولید صدا در هنگام دم می‌شود. 

علل خرخر

• علل ساختمانی و آناتومی خرخر کردن عبارتند از: انحراف تیغه میانی بینی (شایعترین علت)، بزرگی شاخک تحتانی بینی ، پولیپ بینی ، بزرگی لوزه‌سوم یا لوزه‌های کامی (عمدتا در اطفال) ، بزرگی زبان ، بزرگی زبان کوچک ، تومورهای ناحیه دهانی_حلقی و بینی_حلقی ، کوچکی فک تحتانی ، کوتاه بودن گردن و بالاخره چاقی.
• علل کارکردی خرخر عبارتند از: مصرف الکل ، استعمال دخانیات ، داروهای خواب آور و آرام بخش ، داروهای آنتی هیستامین و برخی از اختلالات روحی و روانی.

عوارض خرخر

خرخر کردن و سایر مشکلات تنفسی باعث کاهش زمان خواب و میزان اکسیژن دریافتی توسط مغز می‌شود، به همین دلیل افرادی که خرخر می‌کنند در طی روز احساس کسالت و خواب آلودگی دارند و با مشکلات رفتاری مواجه می‌شوند. در اطفال باعث اختلال در رشد و تکامل می‌شود. همچنین به گفته دانشمندان کودکانی که خرخر می‌کنند 4 برابر بیش از کودکان دیگر در بزرگسالی با مشکلات رفتاری مواجه می‌شوند. همچنین خطر بروزبیماریهای قلبی- عروقی مثل بیماریهای ایسکمیک قلب ، سکته مغزی و بالا رفتن فشار خون در مبتلایان به خرخر بیشتر می‌شود. و بالاخره مهمترین عارضه خرخر و در واقع پایدار شدن خرخر ، سندرم وقفه تنفسی در خواب است. 

درمان

اصل کلی در درمان خرخر کردن ، برطرف و اصلاح کردن اختلال زمینه‌ای بوجود آورنده و تشدید کننده آن است همچنان که ذکر شد انحراف تیغه بینی شایعترین علت خرخر کردن در بالغین است و با ترمیم آن حدود 75-50 درصد بیماران بهبود می‌یابند. در آن دسته از بیمارانی که دچار خرخر بسیار بلند و شدید هستند احتمال موفقیت کمتر می‌باشد و ‌‌‌احتمالا سایر علل مستعد کننده علاوه بر انحراف تیغه بینی وجود دارد. 

اگر با برطرف کردن انسداد مجرای هوایی و عوامل مستعد کننده بهبودی حاصل نشود یک نوع جراحی خاص و برداشتن قسمتی از استخوان کام و در اطفال برداشتن لوزه‌ها انجام می‌شود که این روشها بیش از 90% موفقیت آمیز هستند. 
کاهش وزن در افراد چاق و قطع مصرف الکل و داروهای مسبب خرخر تا حدود زیادی به کاهش و برطرف شدن این ناراحتی کمک می‌کند.