ویتامین ب12 یا کوبالامین یک ویتامین حساس و مهم برای بدن می باشد. این ویتامین موجب درمان یک نوع کم خونی خطرناک به نام پرنشیز می شود.حساسیت این ویتامین به قدریست که قابلیت تحمل نور ، حرارت و مواد اسیدی و قلیایی را ندارد. باکتری های تولید کننده ب 12 در دستگاه گوارش انسان ، از دهان و لثه و حلق تا روده بزرگ ، زندگی می کنند.در جگر، شیر، پنیر و تخم مرغ وجود دارد و دارای 4 درصد کبالت است. کمبود آن منجر به بیماری کمخونیوخیم و غیر طبیعی شدن گویچههای قرمز خون میشود.[1]
نقش ویتامین ب 12 در بدن[ویرایش]
در تولید سلول های بدن نقش دارد و وظیفه آن همانند اسیدفولیک ، شرکت در همانند سازی ژن های هسته سلول می باشد. تکثیر سلول ها در بافت عصبی ( تولید رشته های عصبی این بافت ) و دستگاه گوارش و مغز استخوان به خاطر حضور این ویتامین می باشد.
عوامل کمبود ویتامین ب 12[ویرایش]
بر اساس کتاب فیزیولوژی گایتون ،دلیل معمولی و قالب کمبود ویتامین ب 12 در حقیقت نه کمبود آن در غذا بلکه اختلال در سنتز فاکتور داخلی توسط معده می باشد.ترکیب این فاکتور با ویتامین ب 12 ، باعث جذب آن در ایلئوم ( قسمتی از روده کوچک )می شود.بیماریهای مختلف معدی مانند گاستریت های مزمن (تورم مزمن معده) و آتروفیک، اعمال جراحی برداشتن کامل یا بخشی از معده، باعث عدم ترشح فاکتور داخلی گشته و کمبود ویتامین ب 12 را نیز بدنبال دارند. کمبود ویتامین B12 میتواند موجب کم خونی، احساس ضعف، افسردگی، زخم دهان و زبان، اختلالات روحی، کاهش حافظه، کاهش وزن، اختلال در راه رفتن و بوی بد دهان شود.این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به ذخیره شدن این ویتامین در بدن اظهار داشت: ویتامین B12 در کبد ذخیره می شود و اگر فرد سالهای متمادی از این ویتامین استفاده نکند کمبودی در بدنش ایجاد نمیشود. گیاه خواران در تامین ویتامین B12 با مشکل مواجهند
وی در خصوص مشکلاتی که کهنسالان در تامین این ویتامین با آن مواجهند، گفت: افراد مسن با استفاده بیش از حد از ملینها با کمبود این ویتامین در بدنشان روبه رو میشوند.این متخصص تغذیه و رژیم درمانی با اشاره به ضرورت وجود این ویتامین در بدن کودکان و سالمندان اظهار داشت: وجود این ویتامین در بدن کودکان و سالمندان اهمیت زیادی دارد و ممکن است عدم وجود این ماده در بدن آنها موجب عدم جذب مواد مغذی دیگر شود.
مسمومیت و تغییرات پوستی بر اثر مصرف بیش از حد ویتامینB12[ویرایش]
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی درباره طریقه مصرف ویتامین B12 اظهار کرد: این ویتامین را باید در آب حل کرد سپس مورد استفاده قرار داد همچنین مصرف بیش از حد این ویتامینها میتواند باعث ایجاد مسمومیت شود.دکتر مظهری در خصوص کمبود ویتامین B12 گفت: کمبود این ویتامین در کل عملکرد بدن تاثیر می گذارد و انتقال اکسیژن را با کندی مواجه میکند همچنین میتواند موجب ضعیف شدن سیستم دفاعی شود و در ریه که در معرض بیماریهای میکروبی و قارچی هستند بیماریهای ثانویه ایجاد کند.وی تصریح کرد: این ویتامین در چرخهی رشد نقش متفاوتی دارد و میتواند ایجاد انرژی و پروتئین کند. همچنین در تقسیم سلولی و روند رشد تاثیرگذار است.
سیاری از مردم به کمخونی تشخیص داده نشده مبتلا هستند و نشانههای بیماری مبهم است. اغلب افراد مبتلا به کمخونی از احساس سستی و یا خستگی همیشگی و یا هنگام فعالیت، احساس کسالت عمومی و گهگاهی ناتوانی تمرکز شکایت دارند. افراد مبتلا به شکلهای شدیدتر کمخونی بیشتر تنگی نفس خود را در هنگام فعالیت بدنی اعلام میکنند. شکل خیلی شدید کمخونی بدن را وامیدارد عارضه موجود را با افزایش برون ده قلب جبران کند که این خود موجب تپش قلب و تعریق میگردد و در پایان منجر به نارسایی قلبی میشود.
رنگ پریدگی چهره، کمرنگ شدن بستر ناخن در کمخونی متوسط تا شدید نشانه خوبی برای تشخیص است ولی همیشه به گونه روشن نیست. سایرعلائم سودمند عبارتند از: التهاب مخاط دهان(koilonychia) و ناخن قاشقی شکل(koilonychia). پایکا(میل به خوردن مواد غیرخوراکی): مانندخوردن خاک، کاغذ، موم، سبزه، ومو که میشود نشانه کمبود آهن باشد، با این وجود این حالت در کسانی که کم خونی نداشته باشند نیز دیده میشود. کمخونی مزمن در کودکان سبب اختلالات رفتاری میشود که نتیجه تکامل نامناسب سیستم عصبی در دوران نوزادی است و در کودکان سنین مدرسه موجب افت تحصیلی میشود.
تشخیص [ویرایش]
عموماً پزشک آزمایش شمارش کامل خون را جزو آزمایشهای نخستین برای تشخیص کمخونی، درخواست میکند. علاوه بر گزارش شمار گلبولهای قرمز و مقدار هموگلوبین، دستگاه خودکار شمارنده اندازه گلبولهای قرمز را با فلوسیتومتری اندازه میگیرد که یک عامل مهم در افتراق میان علل گوناگون کمخونی میباشد. آزمایش گسترش(smear) رنگ شده خون در زیر میکروسکوپ نیز سودمند میباشد . در کشورهای پیشرفته 4مؤلفه(شمارش گلبول قرمز، میزان هموگلوبین، میانگین حجم هرگلبول قرمز یاMCV، پهنای گستردگی گلبولهای قرمز یاRDW) اندازه گیری میشود و موجب میگردد تا مؤلفههای هماتوکریت، میانگین هموگلوبین هر گلبول قرمز و میانگین غلظت هموگلوبین هر گلبول قرمز، از راه محاسبه بدست آید و با مقادیر طبیعی برای هر سن و جنسیتی مقابسه میشود. برخی شمارندهها هماتوکریت را آشکارا اندازه گیری میکنند. برای مردان بالغ هموگلوبین کمتر ازgr/dl13، نشانه کمخونی است و برای زنان بالغ این مقدارgr/dl12 میباشد.
شمارش رتیکولوسیتها و روش کینتیک برای کمخونی در مراکز درمانی بزرگ در غرب بیشتر از گذشته رایج گردیده زیرا دستگاههای آزمایشگر نوین میتوانند رتیکولوسیت را هم بشمارند. شمارش رتیکولوسیت بمنزله سنجش میزان خونسازی مغز استخوان یا تعداد گلبولهای قرمز جوان است. شاخص فرآوری رتیکولوسیت محاسبه نسبت میان میزان کمخونی با گستره افزایش رتیکولوسیت در پاسخ به بیماری است. اگر درجه کمخونی بالا باشد حتی یک شمارش طبیعی رتیکولوسیت می تواند نشان دهنده پاسخ ناکافی بدن به بیماری باشد. اگر شمارنده خودکار در دسترس نباشد، شمارش رتیکولوسیت با روش دستی و رنگ آمیزی ویژه گسترش خون انجام میشود. گلبولهای قرمز جوان اندکی بزرگتر از گلبولهای قرمز پیر بوده و ویژگی پلی کرومازی(polychromasia) از خود بروز میدهند. حتی اگر منبع ازدست رفتن خون مشخص باشد، ارزیابی خونسازی میتواند کمک کند بفهمیم آیا مغز استخوان توانا است خون ازدست رفته را جبران کند یا خیر. وقتی علت کم خونی مشخص نباشد، پزشک معالج آزمایشهای دیگری را درخواست میکندمانند: سرعت ته نشست گلبولهای قرمز(ESR)، اندازه گیری فریتین، میزان آهن سرم، ترانسفرین، میزان فولات سرم، میزان ویتامین B12سرم، الکتروفورز هموگلوبین، آزمایش عملکرد کلیه(همانند اندازه گیری کراتینین سرم). چنانچه تشخیص دشوار باشد? آسپیراسیون مغز استخوان و آزمایش روی آن? وضعیت سلولهای بنیادی مولد گلبولهای قرمز را مشخص میکند
در ایالات متحده، 20? زنانی که در سنین باروری هستند، دچار کم خونی میباشند. اغلب بانوان نشانههای بیماری را به فشارهای زندگی روزمره ربط میدهند. دشواریهای احتمالی که دامنگیر جنین میشود، زایش زودهنگام(نوزاد نارس)، مرگ داخل رحمی، پارگی کیسه آب و عفونت میباشد. زنان بالغ به طور متوسط روزی 2میلیگرم آهن از دست میدهند. بنابراین یک بانوی باردار باید مقدار همانندی آهن از راه غذا دریافت کند تا کمبود جبران شود. بعلاوه زنان در دوران بارداری حدود500میلی گرم آهن از دست میدهند درحالیکه میزان از دست رفتن آهن در عادت ماهانه4 تا100 میلی گرم است. پیامدهای احتمالی برای مادر دربرگیرنده نشانهها قلبی – عروقی، کاهش قدرت بدنی و نیروهای عقلانی، کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن، خستگی، کاهش اندوخته خون محیطی، و افزایش نیاز به تزریق خون در دوران پس از زایمان است.
تب مالت از گاو، خوک، گوسفند یا بز آلوده به انسان انتقال مییابد اما از انسان به انسان خیر. تب مالت روی اعضای خونساز بدن مانندمغز استخوان، گرههای لنفاوی، کبد و طحال تاثیر میگذارد. تب مالت در دو نوع حاد و مزمن دیده میشود. دوره نهفتگی این بیماری میتواند 5 تا 60 روز باشد (چندین ماه نیز دیده شدهاست). تب مالت در مردان 20 تا 60 ساله شایعتر است.[3].
مصرف شیر، محصولات لبنی (کره، پنیر) و یا محصولات گوشتی حیوانات آلوده موجب سرایت بیماری به انسان میشود. کمخونی وخیم یا مشکلات معده و سابقه? جراحی آن به دلیل کاهش اسید معده امکان بروز بیماری را بالا میبرد. اسید معده تا حدودی احتمال ابتلا را کاهش میدهد. به طور کلی این بیماری در میان افرادی که با حیوانات زیاد در تماس هستند (کشاورزان، دامداران، قصابان، دامپزشکان) و افرادی که به مناطق آلوده سفر میکنند شایعتر است[3].
علایم بیماری[ویرایش]
- علایم زیر در تب مالت حاد بهطور ناگهانی ظاهر میشوند[3]
- لرز، تب متناوب (تب و لرز)، تعریق
- خستگی قابل توجه
- درد هنگام لمس ستون فقرات
- سردرد
- بزرگ شدن گرههای لنفاوی
- علایم زیر در تب مالت مزمن به تدریج ظاهر میشوند[3]
- خستگی
- درد عضلانی
- کمردرد
- یبوست
- کاهش وزن
- افسردگی
- ناتوانی جنسی
- (به ندرت) بروز آبسه در تخمدانها، کلیهها، و مغز
- در صورت ناکافی بودن مراقبت و درمان، بیماری ممکن است مزمن شود یا موجب معلولیت، عفونت قلب، استخوان، مغز یا کبدشود[3].
پیشگیری[ویرایش]
- خودداری از مصرف شیر غیرپاستوریزه، پنیر و سایر لبنیات و گوشتهای تایید نشده.
- استفاده از وسایل محافظتی بدن مانند دستکش، محافظ چشم، پیشبند و … هنگام تماس با حیوانات یا گوشت و سایر محصولات[3].
- واکسیناسیون دامها
تشخیص و درمان[ویرایش]
تشخیص قطعی تب مالت با آزمایش خون انجام میگیرد و با درمان کامل معمولاً در 3 تا 4 هفته بهبودی دیده میشود. اطرافیان و اعضای خانواده شخص بیمار که ممکن است از همان غذای آلوده مصرف کرده باشند باید معاینه شده و آزمایش بدهند[3]. انواع تستهای سرولوژیک بروسلوز
- تست آگلوتیناسیون داخل لولهای استاندارد (STA) یا تست رایت که IgM و IgG را مورد ارزیابی، قرار میدهد.
- تست آگلوتیناسیون 2ME که IgG را بررسی مینماید.
- تست کمبس رایت (Coombs Test) که عمدتا نشان دهنده آنتی بادیهای کلاس IgG است. هرچند در صورتیکه در زمینه تست رایت مثبت، اشتباها کمبس رایت نیز انجام شود تمامی آنتی بادیهای شرکت کننده در تست رایت، بنحو اولی، در این تست نیز شرکت خواهند نمود.
- تست فیکساسیون کمپلمان که نشان دهنده آنتی بادیهای کلاس IgG میباشد.
- تستهای رادیوایمونواسی و ELISA که حساسیت و ویژگی آنها نسبت به تست استاندارد و فیکساسیون کمپلمان بیشتر است و نشان دهنده هر دو ایمونوگلوبولین M و G میباشند0 ولی جهت بررسی یک کلاس بخصوص ایمونوگلوبولین هم قابل تنظیمند و لذا با این تستها میتوان به آسانی بروسلوز حاد را از مزمن و نیز حمله حاد در زمینه مزمن را باز شناخت. به عبارت دیگر آنتی بادیهای اختصاصی ضد بروسلائی نوع IgM، IgG و IgA را میتوان به روش رادیوایمونواسی، مورد بررسی قرارداد. البته مشکلات مربوط به آنتی بادیهای بلوکان و غیرآگلوتینه کننده (Nonagglutinating) دراین تستها وجود ندارد و در مرحله حاد یا مزمن بیماری میتوان آنتی بایهای اختصاصی را بطور جدا گانه، بررسی کرد و زمانی که تفسیر تستهای آگلوتیناسیونی، با ابهاماتی مواجه شود میتوان پاسخ را با انجام تست الیزا قطعی نمود. بوسیله تست الیز نیز میتوان با بررسی IgM یا IgG حالت حاد و مزمن بروسلوز را تفکیک نمود ولی این تست با یرسینوز نیز واکنش متقاطع، نشان میدهد.
- تست رزبنگال، رینگ تست و آگلوتیناسیون روی لام که روشهای آگلوتیناسیون سریع (Rapid) میباشند.
درمان شامل یک دوره استراحت در رختخواب و مصرف آنتیبیوتیک است و جدا کردن بیمار از دیگران اغلب لازم نیست. برای مبارزه با عفونت باکتریایی از آنتیبیوتیکهایی (مانند تتراسیکلین برای حداقل سه هفته) استفاده شده و داروهای کورتیزونی برای کاهش التهابهای شدید استفاده میشود. برای درد عضلانی نیز از داروهای ضد درد (مُسکن) تجویز میشود[3].
در رژیم غذایی این بیماران معمولاً ابتدا از غذاهای نرم و ساده شروع میکنند و به تدریج تنوع و مقدار غذای بیمار را افزایش میدهند تا زمانی که به برنامه غذایی عادی برسد. بهتر است از غذاهای پرانرژی و نوشیدنیها و مایعات فراوان استفاده کرد.[4]
کفشهای غیراستاندارد با اجزای نامناسب از عوامل مهم ایجاد دردهای ناحیه پا هستند و باعث ایجاد مشکلاتی برای پا یا تشدید بیماریهایی که قبلا وجود داشته است، میشوند... این مشکلات میتواند در هر جایی از پا ایجاد شود؛ از انگشتان گرفته تا قوس پا، پنجه تا پاشنه پا و از رو تا مچ پا. پوشیدن چنین کفشهایی نهتنها باعث ایجاد درد بلکه بروز بیماریهای پوستی، میخچه، پینه و عفونتهای قارچی هم میشود. مشکلات ناشی از پوشیدن کفش نامناسب فقط محدود به پا نیست و سایر قسمتهای بدن مانند ستون فقرات، مفاصل ران، زانوها، مچ پا و حتی نحوه راه رفتن و تعادل فرد را هم دچار مشکل خواهد کرد. این مطلب شما را با بدترین نوع کفشها و عوارض آنها آشنا میکند. کفشهای غیراستاندارد منظور از نامناسب بودن و غیراستاندارد بودن کفش، غیراستاندارد بودن اجزای آن مانند پاشنه، پنجه، رویه، کفی و قسمت زیرین آن است؛ حتی جنس و اندازه کفش که هر کدام از این موارد جای بحث دارد. مشخصات کفش مناسب کفشهای مناسب و استاندارد مشخصاتی دارند که از آسیبرسیدن به پا و سایر قسمتهای اندام تحتانی حین قدم زدن جلوگیری میکنند. این کفشها نوکتیز نیستند و از مواد محکم و ضربهگیر در ساخت آنها استفاده شده است. کفش مناسب معمولا بنددار است تا با شکلهای مختلف پا قابلتغییر باشد و از وارد شدن ضربه و نیروهای مالشی یا اصطکاک روی نواحی مختلف پا جلوگیری کند. این کفشها بهگونهای طراحی شدهاند که اگر برای مدت طولانی پوشیده شوند، پا را تحتفشار قرار ندهند. مزیت مهم دیگر کفشهای استاندارد، ارتفاع مناسب پاشنه و توزیع متعادل فشار در پاست. این کفشها که اصطلاحا در بازار به آن « کفشهای طبی » گفته میشود، از نظر جنس، مدل و نحوه قرار گرفتن پا استاندارد هستند. از آنجا که کفش طبی تعریف مخصوصی دارد، شاید بهتر باشد به این نوع کفشهای موجود در بازار، « کفشهای سالم و مناسب » بگوییم. اگر فردی دچار ناهنجاری، تغییر شکل یا دردهای دردناک در پا باشد، برای کاهش درد یا جلوگیری و درمان بدشکلی پا و کاهش درد در سایر قسمتهای بدن مانند زانو، ستون فقرات کمری و بهبود نحوه راهرفتن باید از کفش یا کفی « طبی » استفاده کند. کفشی که حتما باید بهوسیله پزشک تجویز و سپس ساخته شود. بدترین کفشها کدامند؟ اگر سلامت را مبنا بگیریم، میتوانیم بگوییم که 7 گروه از کفشها خطرناکتر از بقیه کفشها هستند. این 7 گروه عبارتند از: کفشهای پاشنهبلند، نوکتیز زنانه، عروسکی، سکویی، نوکتیز مردانه، صندلها و کفشهایی که دقیقا اندازه پای شما نیستند. 1 - کفشهای پاشنهبلند
پاشنههای نامناسب تشدیدکننده مشکلات قلبیاند. از بین اجزا و قسمتهای مختلف کفش، پاشنه آن اهمیت بسیاری دارد. پاشنه نامناسب کفش میتواند با اثر مستقیم بر پاشنه پا و تشدید مسایل قبلی، مشکلاتی به وجود آورد. پاشنه بلند با آنکه خودبهخود پینه ایجاد نمیکند ولی میتواند آن را تشدید کند. کوتاهی تاندون آشیل و کم شدن محدوده دامنه حرکتی مفصل مچ پا نیز از دیگر عوارض کفشهای پاشنهبلند است که باعث ایجاد درد در پاشنه پا میشود. یکی از دلایل شیوع درد در ناحیه پاشنه پا در خانمها هم پوشیدن کفشهای پاشنهبلند است بهطوری که وقتی خانمی با درد ناحیه پاشنه یا خارپاشنه مراجعه میکند، باید حتما نگاهی به کفشهای او از نظر اندازه و پاشنههای بلند انداخت زیرا بعضی از بررسیها نشان دادهاند نزدیک به 70 درصد خانمهایی که دچار درد ناحیه پاشنه پا هستند، کفشهای پاشنهبلند میپوشیدهاند. علاوه بر درد ناحیه پاشنه به دلیل اینکه با پوشیدن کفشهای پاشنه بلند پلی بین پاشنه و قسمت جلویی پا ایجاد میشود، محافظی در ناحیه قوس پا وجود ندارد که این مساله باعث ایجاد درد در ناحیه قوس پا میشود و انتقال بیش از حد وزن به قسمت جلویی پا نیز باعث درد در سر استخوانهای کف پا و قاعده انگشتان خواهد شد بنابراین کفشهای پاشنهبلند میتوانند باعث ایجاد درد در هر قسمتی از پا شوند. 2 - کفشهای نوکتیز زنانه
با پوشیدن کفشهای پاشنه بلند علاوه بر ایجاد درد، احتمال زمین خوردن به دلیل کم شدن تعادل و پیچخوردن مفصل مچ پا در افراد بیشتر میشود. متاسفانه کفشهای پاشنهبلند، معمولا نوکتیز هم هستند بنابراین عوارض پاشنههای بلند را تشدید و خود مشکلات جدیدی ایجاد میکنند. هر چند این کفشها شیک هستند، اما به دلیل اینکه پنجه پا را به هم میفشارند، بعد از مدتی باعث بروز درد عصبی، پینه پا، تاول و انگشت چکشی میشوند. در برخی زنان، افزایش فشار وارده به پا، باعث کبودی ناخنها میشود. برآمدگی دردناک در قاعده انگشت شست نیز از دیگر مشکلات این نوع کفشهاست که به دلیل خم شدن غیرطبیعی انگشتان پا بروز میکند و هنگامی بهوجود میآید که بافت یا استخوان در مفصل، جابجا شود. کفشهای پاشنهبلند و نوک تیز، انگشتان پا را به هم میفشارند و با گذشت زمان انگشتان چکشی و خمیدگیهای غیرطبیعی در مفاصل انگشتان پا ایجاد میکند که با مرور زمان، سفتتر و سختتر میشوند و گاهی کار به جایی میرسد که درمان آن فقط با روشهای جراحی امکانپذیر میشود. مناسبترین ارتفاع پاشنه کفش برای آقایان 2تا 3 سانتیمتر و برای خانمها 3 تا 4 سانتیمتر است. اگر پاشنههای کفش بیش از 4 تا 5سانتیمتر باشد، بلند محسوب میشود. 3 - کفشهای عروسکی کفشهای بدون پاشنه هم دردسرساز هستند و باعث به وجود آمدن مشکلاتی در زانو، لگن و پشت و بیماری دردناکی به نام التهاب «پلانتار فاسیا» میشوند. علاوه بر این، بهدلیل اینکه کف این کفشها معمولا نازک است و قوس مناسبی ندارند، با پوشیدن آنها احتمال شکستگی استخوانهای کف پا و تشدید دردهای زانو و ستون فقرات بهخصوص در افراد سالمند، بیشتر است. این نوع کفشها هیچ قوسی ندارند و از عملکرد مناسب پا جلوگیری میکنند و مشکلات زانو، لگن و کمر به وجود میآورند. کفشی که قوس مناسب نداشته باشد، باعث دردناک شدن یا التهاب کف پا میشود. 4 - صندلها
احتمال آسیب به پا و شکستگی در این کفشها بسیار است. افراد مبتلا به دیابت، نباید این کفشها را بپوشند زیرا کوچکترین بریدگی و خراش پا میتواند باعث بروز عوارض جدی برای آنها شود. به علاوه برخی از این نوع صندلها دارای هیچگونه قوسی نیستند و از قوس پا محافظت نمیکنند و میتوانند منجر به التهاب کف پا شوند و مشکلات زانو، لگن و کمر را تشدید کنند. پوشیدن صندلهای تخت لاانگشتی میتواند باعث کشیدگی بیشازحد، پارگی یا التهاب بافت کف پا شود. این وضعیت باعث افزایش درد پاشنه خواهد شد. 5 - کفشهای بزرگ یا کوچک
خیلی از خانمها کفشهایی میپوشند که برای پایشان کوچک است و این کفشها باعث بهوجود آمدن پینه، تاول، میخچه و مشکلات دیگر در پا میشود. فشار مداوم به پا مفاصل پا را تحریک میکند و ورم مفصل (آرتروز) را پی دارد. براساس نتایج تحقیقات، بسیاری از کودکان که کفشهایی با اندازههای نامناسب میپوشند در معرض خطر ناهنجاریهای پا قرار میگیرند.
6 - کفش نوکتیز مردانه
این نوع کفشهای مردانه باعث ایجاد مشکلاتی مانند انگشتان چکشی، پینه و درد پا میشوند. برای جلوگیری از ایجاد این مشکلات کفشهای نوک پهن بپوشید
.: Weblog Themes By Pichak :.